Kovid-19 geçiren birtakım şahıslar, hastalık daha sonrasında anlık unutkanlıklar, işlerini planlamakta zorluk, konsantrasyon bozukluğu, öğrenmede kuvvetlik, dalgınlık, yorgunluk ya da konuşurken söz bulmada zorluk yaşadıklarını belirtiyor. Yapılan çeşitli araştırmalar, bu ve gibisi meselelerin “beyin sisi”nden kaynaklandığını ve bilhassa Kovid’i ağır geçirenlerde buna rastlanıldığı söylerken Kovid-19’un beyin üstündeki etkisinin kalıcı olup olmadığına dair net bir bilgi ise çabucak hemen bulunmuyor.
Alzheimer ve parkinsonda kötüleşmeye niye oluyor
AA muhabirine bahse ait değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Lütfü Hanoğlu, Kovid-19’un başka virütik enfeksiyonlara epey benzemediğini ve farklı seyrettiğini, bu niçinle her geçen gün koronavirüsle ilgili yeni bilgiler edindiklerini söylemiş oldu. Prof. Dr. Hanoğlu, koronavirüsün yalnızca hafızayla alakalı olmadığını, dikkatin toparlanmasıyla ilgili bozukluklara da yol açabildiğini belirterek bu durumun herkeste görülmediğini, farklı kümelerde da değişik biçimlerde tezahür ettiğini anlattı. Unutkanlığın, Kovid-19’un ortaya çıkma biçimlerine bakılırsa farklılık gösterebildiğine işaret eden Hanoğlu, “Kovid-19 yaşlıları epeyce etkiliyor. Hatta Avrupa’da daha şiddetli oldu. Bakımevlerinde Alzheimer hastalığı, kognitif bozukluğu olan beşerler vardı. Bunlar Kovid-19’a yakalanırlarsa Alzheimer ve parkinsonda kötüleşme görüyoruz ekseriyetle. Seyirdeki kötüleşme, hastaların büyük çoğunluğunda, birkaç ay daha sonra toparlanma süreciyle gidebiliyor fakat kimilerinde kalıcı seyredebiliyor.” bilgisini verdi. Hastalığa en hassas olduğu söylenen, hastanede yatması ya da ağır tedavilerden geçmesi gereken kümede da uzun mühlet yorgunluk, zihinsel yeteneklerde yavaşlama ve “beyin sisi”nin görülebildiğini belirten Hanoğlu, vakit içinde bir düzgünleşme gerçekleşebildiğini fakat buna dair ayrıntıların hudutlu olduğunu aktardı.
ergenlerdeki hasara yönelik çalışma yürütülecek
Prof. Dr. Lütfü Hanoğlu, en enteresan kısmın ise gençlerle alakalı olduğuna dikkati çekerek “Genç insanlarda hastane yatışı epey olmuyor, Kovid’i yavaşça geçiriyorlar, ayakta grip üzere atlatıyorlar lakin zihinsel yeteneklerinde etkilenme olabiliyor. Bunun üzerine lisansüstü programlarımızdan birinde tez çalışması da yaptık. Bu durum hiç azımsanmayacak ölçüde. Kovid hakikaten zihinsel fonksiyonları etkileyen bir durum.” dedi. Tez çalışmalarında 30 yaş altındaki 50 genci hastalıktan daha sonraki 1-3 aylık süreçte gözlemlediklerini anlatan Hanoğlu, “Hem bellekte hem yürütücü ve dikkatle ilgili fonksiyonlarda bozulma ortaya çıktığını gördük ki bu oran hiç düşük değil. Hiç etkilenmeyen de olabiliyor ancak bundan etkilenen bir küme geç de ortaya çıkıyor. Artık onların takiplerini yapmayı planlıyoruz.” bilgisini verdi. Hanoğlu, hastalığın ortaya çıktığı Çin’in Vuhan kentinde, Kovid daha sonrası kognitif bozukluk yaşayan bir küme yaşlı insanın bir yıl boyunca takip edildiği çalışmanın sonuçlarının yakın vakitte yayımlandığını belirtti. Prof. Dr. Hanoğlu, çalışmada, hastaların bir kısmında kognitif bozuklukların süreksiz seyrettiğinin bir kısmında ise demansa kadar gidebilen bir seyir izlediğinin açıklandığini aktardı.
Kovid-19’un Alzheimer üzere patolojileri tetikleyebileceği söyleniyor
Prof. Dr. Lütfü Hanoğlu, olağanda öbür virütik enfeksiyonlarda ortaya çıkan ve beyinde enfeksiyonun kelam konusu olduğu beyin sisinin Kovid-19’da bu türlü ilerlemediğini, klinik testlerde de enfeksiyon görülmediğini tabir etti. Hanoğlu, birtakım çalışmalarda mitokondri hasarının ve damar sorunlarının gözlemlendiğini lakin gerçek manada kognitif bozukluğa yol açan durumun çabucak hemen bilinmediğini vurguladı. Farklı araştırmalardan da bahseden Hanoğlu, “Hayvan çalışmaları var. Yakın vakitte yapılan bir araştırma, Kovid-19’un Alzheimer gibisi patolojileri tetikleyebilecek bir mekanizmayı da harekete geçirebileceğini söylüyor fakat bu da hipotetik, vakit ortasında bakılırsaceğimiz bir şey.” dedi. Prof. Dr. Hanoğlu, kendisine unutkanlık niçiniyle Kovid-19 hadiselerinin ağır seyrettiği periyotta daha fazla hasta başvurduğunu, hala varyantların bu bahisteki etkisinin bilinmediğini lakin vakit içinde anlaşılabileceğini kaydetti.
Unutkanlara fizikî ve zihinsel aktivite öneriliyor
Unutkanlık ve zihinsel yeteneklerdeki azalmanın niçini net bilinmediğinden önemli bir tedavi metodunun bulunmadığını söyleyen Hanoğlu, dünyada bu durumlarda fizikî ve zihinsel idmanların tavsiye edildiğini aktardı. Hanoğlu, inflamasyon denilen süreçler de tetiklendiği için destekleyici birtakım bitkisel tedavilerin de tercih edilebildiğini belirtti. Son vakit içinderdaki birtakım yayınlarda, Kovid’den daha sonra ortaya çıkan yorgunluk, beyin sisi ya da şuurdaki yavaşça sorunların nöromodülasyon prosedürüyle toparlanabildiğinin söylendiğine işaret eden Hanoğlu, beslenme ve uykuya dikkat etmenin de bu problemleri ortadan kaldırmada tesirli olabileceğini söz etti. Medipol Mega Üniversite Hastanesi Nöroloji Kısım Lideri Prof. Dr. Lütfü Hanoğlu, bu yaklaşımlar denenmesine rağmen belirtiler devam ediyorsa ve bariz biçimdeyse doktora başvurulmasında yarar olduğunu kelamlarına ekledi.
KAYNAK: AA
Alzheimer ve parkinsonda kötüleşmeye niye oluyor
AA muhabirine bahse ait değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Lütfü Hanoğlu, Kovid-19’un başka virütik enfeksiyonlara epey benzemediğini ve farklı seyrettiğini, bu niçinle her geçen gün koronavirüsle ilgili yeni bilgiler edindiklerini söylemiş oldu. Prof. Dr. Hanoğlu, koronavirüsün yalnızca hafızayla alakalı olmadığını, dikkatin toparlanmasıyla ilgili bozukluklara da yol açabildiğini belirterek bu durumun herkeste görülmediğini, farklı kümelerde da değişik biçimlerde tezahür ettiğini anlattı. Unutkanlığın, Kovid-19’un ortaya çıkma biçimlerine bakılırsa farklılık gösterebildiğine işaret eden Hanoğlu, “Kovid-19 yaşlıları epeyce etkiliyor. Hatta Avrupa’da daha şiddetli oldu. Bakımevlerinde Alzheimer hastalığı, kognitif bozukluğu olan beşerler vardı. Bunlar Kovid-19’a yakalanırlarsa Alzheimer ve parkinsonda kötüleşme görüyoruz ekseriyetle. Seyirdeki kötüleşme, hastaların büyük çoğunluğunda, birkaç ay daha sonra toparlanma süreciyle gidebiliyor fakat kimilerinde kalıcı seyredebiliyor.” bilgisini verdi. Hastalığa en hassas olduğu söylenen, hastanede yatması ya da ağır tedavilerden geçmesi gereken kümede da uzun mühlet yorgunluk, zihinsel yeteneklerde yavaşlama ve “beyin sisi”nin görülebildiğini belirten Hanoğlu, vakit içinde bir düzgünleşme gerçekleşebildiğini fakat buna dair ayrıntıların hudutlu olduğunu aktardı.
ergenlerdeki hasara yönelik çalışma yürütülecek
Prof. Dr. Lütfü Hanoğlu, en enteresan kısmın ise gençlerle alakalı olduğuna dikkati çekerek “Genç insanlarda hastane yatışı epey olmuyor, Kovid’i yavaşça geçiriyorlar, ayakta grip üzere atlatıyorlar lakin zihinsel yeteneklerinde etkilenme olabiliyor. Bunun üzerine lisansüstü programlarımızdan birinde tez çalışması da yaptık. Bu durum hiç azımsanmayacak ölçüde. Kovid hakikaten zihinsel fonksiyonları etkileyen bir durum.” dedi. Tez çalışmalarında 30 yaş altındaki 50 genci hastalıktan daha sonraki 1-3 aylık süreçte gözlemlediklerini anlatan Hanoğlu, “Hem bellekte hem yürütücü ve dikkatle ilgili fonksiyonlarda bozulma ortaya çıktığını gördük ki bu oran hiç düşük değil. Hiç etkilenmeyen de olabiliyor ancak bundan etkilenen bir küme geç de ortaya çıkıyor. Artık onların takiplerini yapmayı planlıyoruz.” bilgisini verdi. Hanoğlu, hastalığın ortaya çıktığı Çin’in Vuhan kentinde, Kovid daha sonrası kognitif bozukluk yaşayan bir küme yaşlı insanın bir yıl boyunca takip edildiği çalışmanın sonuçlarının yakın vakitte yayımlandığını belirtti. Prof. Dr. Hanoğlu, çalışmada, hastaların bir kısmında kognitif bozuklukların süreksiz seyrettiğinin bir kısmında ise demansa kadar gidebilen bir seyir izlediğinin açıklandığini aktardı.
Kovid-19’un Alzheimer üzere patolojileri tetikleyebileceği söyleniyor
Prof. Dr. Lütfü Hanoğlu, olağanda öbür virütik enfeksiyonlarda ortaya çıkan ve beyinde enfeksiyonun kelam konusu olduğu beyin sisinin Kovid-19’da bu türlü ilerlemediğini, klinik testlerde de enfeksiyon görülmediğini tabir etti. Hanoğlu, birtakım çalışmalarda mitokondri hasarının ve damar sorunlarının gözlemlendiğini lakin gerçek manada kognitif bozukluğa yol açan durumun çabucak hemen bilinmediğini vurguladı. Farklı araştırmalardan da bahseden Hanoğlu, “Hayvan çalışmaları var. Yakın vakitte yapılan bir araştırma, Kovid-19’un Alzheimer gibisi patolojileri tetikleyebilecek bir mekanizmayı da harekete geçirebileceğini söylüyor fakat bu da hipotetik, vakit ortasında bakılırsaceğimiz bir şey.” dedi. Prof. Dr. Hanoğlu, kendisine unutkanlık niçiniyle Kovid-19 hadiselerinin ağır seyrettiği periyotta daha fazla hasta başvurduğunu, hala varyantların bu bahisteki etkisinin bilinmediğini lakin vakit içinde anlaşılabileceğini kaydetti.
Unutkanlara fizikî ve zihinsel aktivite öneriliyor
Unutkanlık ve zihinsel yeteneklerdeki azalmanın niçini net bilinmediğinden önemli bir tedavi metodunun bulunmadığını söyleyen Hanoğlu, dünyada bu durumlarda fizikî ve zihinsel idmanların tavsiye edildiğini aktardı. Hanoğlu, inflamasyon denilen süreçler de tetiklendiği için destekleyici birtakım bitkisel tedavilerin de tercih edilebildiğini belirtti. Son vakit içinderdaki birtakım yayınlarda, Kovid’den daha sonra ortaya çıkan yorgunluk, beyin sisi ya da şuurdaki yavaşça sorunların nöromodülasyon prosedürüyle toparlanabildiğinin söylendiğine işaret eden Hanoğlu, beslenme ve uykuya dikkat etmenin de bu problemleri ortadan kaldırmada tesirli olabileceğini söz etti. Medipol Mega Üniversite Hastanesi Nöroloji Kısım Lideri Prof. Dr. Lütfü Hanoğlu, bu yaklaşımlar denenmesine rağmen belirtiler devam ediyorsa ve bariz biçimdeyse doktora başvurulmasında yarar olduğunu kelamlarına ekledi.
KAYNAK: AA